Dermatoloji Uzmanı Dr. Nihan Yüksel Çanakçı
Mantar Hastalıkları
Derinin en sık görülen mantar enfeksiyonları saç, deri ve tırnağı tutabilen dermatofit enfeksiyonlarıdır. Dermatofit enfeksiyonları hayvandan insana ve insandan insana bulaşabilir. Mantarlar nemli ortamı sever. Sıcak iklim, çok terleme, kurulanmama enfeksiyon gelişimi için uygun ortam oluşturur; tarak, terlik, havlu gibi ortak eşya kullanımı ise bulaşı kolaylaştırır.
Tinea olarak adlandırılan dermatofit enfeksiyonları, etkilediği bölgeye göre farklı klinik bulgular gösterir. Saçlı deride oval veya yuvarlak şekilde kılları dökülmüş alanların üzerinde beyaz-sarı pullanmalar, çabuk kopan gri renkli mat saçlar, ilerlemiş olgularda sulantılı kabuklanma ve kötü kokulu akıntı görülür. Erken dönemde tedavi edilmezse etkilediği alanda kalıcı kellik gelişebilir. Tırnak tutulumunda, tırnaklarda kalınlaşma, sarı-kirli renk değişiklikleri; deri tutulumunda, kıvrım bölgelerinde daha sık olmak üzere kaşıntılı, kızarık halka gibi alanlar şeklinde kendini gösterir. Ayak tutulumunda ayaklarda şiddetli kaşıntı, parmak aralarında beyazlaşma ve yarıklanmalar, ayak tabanında içi su dolu noktasal kabarıklıklar veya kalınlaşmalar görülür. El tutulumu ayağa göre nadir olmakta beraber, ayak mantarı varlığında çok kaşımaya bağlı kaşıyan elde de mantar enfeksiyonu gelişebilir.
Pitriazis versicolor olarak adlandırılan derinin diğer bir mantar enfeksiyonu ise derinin normal flora üyesi olan Malessesia furfur’un nemli ortama bağlı olarak sayıca artması ile oluşur. Başlıca boyun, göğüs ve sırtta talaş benzeri ince beyaz pullanmaların olduğu turuncu-pembe-açık kahverengi veya beyaz yamalar şeklinde görülür.
Tırnak, deri ve mukozayı tutabilen diğer bir mantar ise Candida’dır. Özellikle kol altı, meme altı ve kasık gibi kıvrım bölgelerinde kaşıntılı kızarıklık çevresinde kırmızı noktasal kabarıklıklar şeklinde görülür. Bebeklerde ağız içinde pamukçuk ve bez bölgesinde kızarıklık şeklinde görülebilir. Genital mukoza enfeksiyonlarında ise kötü kokulu peynirimsi bir akıntı gelişir.
Mantar enfeksiyonlarının tanısı, lezyon bölgesinden alınan örneklerin mikroskopta incelenmesi, Wood lambası ve kültür incelemesi ile konur.
Tedavi
Saçlı deri dermatofit enfeksiyonları, mutlaka sistemik (terbinafin, azoller) olarak tedavi edilmelidir. Beraberinde diğer aile üyelerini bulaştan korumak için antifungal içerikli şampuanlar (ketokonazol, selenyum sülfit) kullanılmalıdır. Tırnak tutulumunda da sistemik tedavi verilmeli, tedaviye en az 2-3 ay devam edilmelidir. Eğer sistemik tedavi verilemiyorsa veya tedaviye dirençliyse Nd:Yag lazer uygun bir tedavi seçeneğidir. Deri ve ayak tutulumunda genellikle tek başına antifungal kremler yeterli gelmektedir. Dirençli olgularda tedaviye sistemik ilaçlar da eklenebilir. Pitriazis versicolor antifungal şampuan ve kremlerle tedavi edilir. Candida enfeksiyonları ise tuttuğu bölgeye göre sistemik veya topikal antifungal ilaçlar, gargara veya ovül ile tedavi edilir.
İlgili Gönderiler
